Wat is er aan de hand?

Onderzoekers van de Universiteit van Notre Dame hebben smartwatch-bandjes geanalyseerd en ontdekten dat veel bandjes hoge concentraties PFAS bevatten. Deze chemische stoffen worden veel gebruikt vanwege hun water-, olie- en vuilafstotende eigenschappen. En zitten niet alleen in wearables, maar ook in waterafstotende kleding, anti-aanbakpannen en voedselverpakkingen.

Het probleem? PFAS breken nauwelijks af in het milieu én in het menselijk lichaam. Je lichaam kan deze stoffen niet goed uitscheiden, waardoor ze zich opstapelen in je bloed en organen. Dit kan ernstige gezondheidsrisico’s opleveren.

Belangrijkste bevindingen uit het onderzoek:

  • 15 van de 22 geteste smartwatch-bandjes bevatten zorgwekkende concentraties PFAS.
  • 80% van de fluor-rubberen bandjes  (zoals de Apple Sport Band) bevatte de chemicaliën.
  • Plastic en elastomeer-bandjes scoorden het slechtst op giftige stoffen.
  • Metalen en stoffen bandjes bleken een veiliger alternatief te zijn.

Waarom zijn PFAS gevaarlijk?

PFAS worden niet voor niets “forever chemicals” genoemd. Het duurt meer dan 1000 jaar voordat deze stoffen in de natuur worden afgebroken. Daarbij kunnen ze jarenlang in het menselijk lichaam blijven circuleren. Regelmatige blootstelling via je smartwatch-bandje kan bijdragen aan een opeenstapeling van PFAS in je bloed, wat leidt tot een verhoogd risico op:

  • Kanker – Studies tonen aan dat langdurige blootstelling aan PFAS in verband wordt gebracht met nier-, lever- en teelbalkanker (American Cancer Society).
  • Hormoonverstoring – PFAS kunnen de werking van het endocriene systeem verstoren, wat kan leiden tot schildklierproblemen, onvruchtbaarheid en een verstoorde hormoonbalans (National Institutes of Health).
  • Verzwakt immuunsysteem – Blootstelling aan PFAS wordt in verband gebracht met een verminderde reactie op vaccins en een verhoogd risico op infecties (Environmental Health Perspectives).
  • Verhoogd cholesterol en hart- en vaatziekten – Uit een studie gepubliceerd in de Journal of the American Medical Association (JAMA) bleek dat mensen met hogere PFAS-bloedwaarden een significant verhoogd risico hadden op hoge bloeddruk en hartproblemen.

Hoe komen deze stoffen je lichaam binnen?

Je zou kunnen denken: “Maar ik eet mijn smartwatch-bandje toch niet op?” Helaas is dat niet nodig. PFAS kunnen je lichaam binnendringen via je huid, vooral wanneer je veel zweet of je smartwatch 24/7 draagt.

Dit proces heet transdermale absorptie en wordt beïnvloed door factoren zoals:

  • Warmte en zweet – Hoe warmer je huid, hoe sneller chemische stoffen opgenomen kunnen worden.
  • Duur van blootstelling – Hoe langer je smartwatch-bandje op je huid zit, hoe meer PFAS je kunt absorberen.
  • Beschadigde huid – Kleine wondjes of irritaties kunnen de opname van chemicaliën versnellen.

Met andere woorden: hoe langer en vaker je een bandje draagt met PFAS, hoe groter het risico op blootstelling.

Hoe herken je PFAS in producten?

Het lastige aan PFAS is dat fabrikanten deze stoffen vaak niet expliciet op de verpakking vermelden. Toch kun je met een paar slimme trucjes achterhalen of een product mogelijk schadelijke PFAS bevat:

  • Let op specifieke termen: Zoek naar woorden zoals fluorelastomeer, PTFE (polytetrafluorethyleen), PFOA (perfluoroctaanzuur), PFOS (perfluoroctaansulfonzuur) en “waterafstotende coating” in de productomschrijving. Dit zijn sterke indicatoren dat het product PFAS bevat.
  • Check de productinformatie op de website van de fabrikant: Sommige bedrijven zijn transparanter dan anderen. Zoek in de veelgestelde vragen (FAQ) of in de materiaalbeschrijving naar verwijzingen naar fluorchemicaliën of coatings.
  • Vermijd synthetische materialen zoals fluor-rubber: Vooral bij smartwatch-bandjes en sportartikelen zijn deze materialen vaak verdacht. Als een bandje als “zeer water- en zweetbestendig” wordt gepromoot, kan dat wijzen op de aanwezigheid van PFAS.
  • Gebruik online databases: Websites zoals EWG (Environmental Working Group) en Toxnot geven inzicht in productveiligheid en schadelijke stoffen.
  • Vraag de fabrikant om verduidelijking: Bij twijfel kun je rechtstreeks contact opnemen met de klantenservice en vragen of hun producten PFAS bevatten.

Door bewuster te letten op deze kenmerken kun je PFAS beter vermijden en veiliger keuzes maken voor je gezondheid.

Welke bandjes bevatten PFAS?

Volgens het onderzoek bevatten vooral synthetische rubberen en plastic bandjes de hoogste niveaus van PFAS. Hier zijn de grootste boosdoeners:

Apple Sport Band – Gemaakt van fluorelastomeer, een materiaal met PFAS.
Nike Sport Band – Geperforeerd rubber, ook vol met schadelijke chemicaliën.
Ocean Band – Speciaal ontworpen voor duikers, maar bevat eveneens PFAS.
Fitbit, Samsung Galaxy Watch en Garmin-bandjes bevatten soortgelijke chemicaliën.

Wat zijn veiligere alternatieven?

Leren bandjes – Natuurlijke lederen bandjes zonder chemische coatings.
Roestvrijstalen bandjes – Stijlvol en PFAS-vrij.
Nylon geweven bandjes – Zacht, ademend en vaak zonder giftige stoffen.
Siliconen bandjes van hoge kwaliteit – Let op dat ze platinum-grade siliconen bevatten en vrij zijn van fluorverbindingen.

Zijn er al maatregelen tegen PFAS?

Het groeiende bewustzijn over de schadelijke effecten van PFAS heeft ertoe geleid dat verschillende overheden en instanties maatregelen nemen om deze stoffen te beperken. Hoewel er nog geen wereldwijd verbod is, worden er op nationaal en regionaal niveau stappen gezet om PFAS terug te dringen:

  • Europa: De Europese Unie werkt aan een volledig verbod op PFAS tegen 2030. Dit zou betekenen dat alle niet-essentiële toepassingen van PFAS uit consumentenproducten worden gefaseerd.
  • Verenigde Staten: De Amerikaanse milieudienst EPA (Environmental Protection Agency) heeft strengere regels ingevoerd voor PFAS-vervuiling in drinkwater. Daarnaast moeten bedrijven sinds 2023 verplicht rapporteren over hun PFAS-gebruik.
  • Nederland: Nederland heeft samen met vier andere EU-landen (Denemarken, Duitsland, Noorwegen en Zweden) een voorstel ingediend om meer dan 10.000 PFAS-chemicaliën te verbieden. Dit is een van de meest ambitieuze voorstellen wereldwijd.
  • Apple en andere techbedrijven: Hoewel Apple beweert “duurzaam en milieuvriendelijk” te zijn, heeft het nog geen concrete stappen gezet om PFAS uit hun smartwatch-bandjes te halen. Andere merken zoals Patagonia en Keen hebben al aangekondigd PFAS uit hun producten te weren, wat betekent dat techbedrijven snel zullen moeten volgen als ze hun milieuvriendelijke imago willen behouden.

Hoewel deze maatregelen een stap in de goede richting zijn, is het nog steeds belangrijk dat consumenten zelf opletten en bewuste keuzes maken. Het vermijden van PFAS-producten helpt niet alleen je eigen gezondheid, maar draagt ook bij aan een schonere en veiligere leefomgeving.

Wat kun je doen om jezelf te beschermen?

Wil je het zekere voor het onzekere nemen? Hier zijn enkele stappen die je kunt nemen:

  1. Controleer de materialen – Vermijd fluorelastomeer en rubberen bandjes, tenzij ze expliciet PFAS-vrij zijn.
  2. Wissel regelmatig van bandje – Draag je smartwatch niet 24/7 en laat je huid ademen.
  3. Was je pols regelmatig – Vooral na het sporten om chemische resten te verminderen.
  4. Kies voor metalen of stoffen bandjes – Deze bevatten minder of geen schadelijke chemicaliën.
  5. Onderzoek alternatieve merken – Sommige bedrijven beginnen nu met biologisch afbreekbare materialen, zoals katoen of bamboevezels.

Conclusie: Let op wat je draagt!

Smartwatches en fitness trackers worden vaak gepromoot als hulpmiddelen om je gezondheid te verbeteren, maar de materialen die in veel sportbandjes worden gebruikt, kunnen juist schadelijk zijn.

PFAS, de chemische stoffen die in sommige van deze bandjes zijn aangetroffen, zijn sluipmoordenaars – ze blijven langdurig in je lichaam aanwezig. Ook breken ze nauwelijks af en kunnen ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken.

Gelukkig zijn er veiligere alternatieven beschikbaar. Als je je smartwatch wilt blijven dragen, overweeg dan om over te stappen op een bandje van roestvrij staal, leer of hoogwaardig nylon. Misschien wordt het tijd dat Apple zijn “Think Different”-mentaliteit niet alleen toepast op innovatie, maar ook op de gezondheid van zijn klanten.

Ontdek meer gezonde inzichten!

Als je jouw fysieke en mentale welzijn op de eerste plaats wilt zetten, dan is onze Leef Bewust Nederland Gezondheidsschool wellicht interessant voor jou.

De online-gezondheidsschool biedt een gemeenschap van gelijkgestemde individuen en mensen die streven naar evenwicht op fysiek, emotioneel, mentaal en spiritueel gebied. Op ons platform vind je diverse leefstijlcursussen, detox programma’s, ademhalingsoefeningen en leer je hoe je je leven kunt leiden vanuit je hart en intuïtie.

Vind je deze informatie waardevol? Deel dit artikel dan via de onderstaande knoppen op social media, zodat ook jouw vrienden en familie toegang krijgen tot deze kostbare inzichten.

Samen kunnen we een gezonder Nederland opbouwen, want vergeet niet: ‘Jij bent je eigen beste dokter’!