Een sluipmoordenaar in je zak

Vapen lijkt op het eerste gezicht een moderne, veilige vervanger van de sigaret. De realiteit is echter veel minder rooskleurig. Longbloedingen, klaplongen, en ernstige longschade worden steeds vaker gemeld, zelfs onder jongeren.

In Nederland alleen al zijn meerdere kinderen door vapen in het ziekenhuis beland, waaronder een 15-jarige die op de intensive care terechtkwam met een levensbedreigende longbloeding. Dit roept een schokkende vraag op: hoe is vapen, dat ooit werd gepresenteerd als een minder schadelijk alternatief, zo gevaarlijk geworden?

Wat je inademt, heeft directe gevolgen

Vapen wordt vaak gepresenteerd als een minder schadelijk alternatief voor roken. Maar wat er werkelijk in vapes zit, vertelt een heel ander verhaal. Zowel legale als illegale vapes bevatten een cocktail van stoffen die ernstige schade kunnen toebrengen aan je gezondheid.

Terwijl sigaretten langzaam over tientallen jaren schade veroorzaken, kunnen de gevolgen van vapen zich al binnen enkele maanden manifesteren. Laten we eens dieper kijken naar wat je precies inademt en waarom dit zo gevaarlijk is.

Wat zit er in legale vapes?

De ingrediënten in legale vapes klinken op het eerste gezicht misschien niet alarmerend, maar zodra ze worden verhit en ingeademd, veranderen ze in een giftige mix van schadelijke stoffen:

  • Nicotine: Deze zeer verslavende stof is een hoofdbestanddeel van de meeste vapes. In hoge doseringen kan het gevaarlijk zijn en het lichaam afhankelijk maken. Jongeren raken hierdoor vaak al vroeg verslaafd, zonder de lange termijngevolgen volledig te begrijpen.
  • Propyleenglycol: Dit wordt vaak gebruikt als oplosmiddel, maar het kan irritatie van de luchtwegen veroorzaken, vooral bij langdurig gebruik.
  • Vegetarische glycerine: Deze stof zorgt voor de zichtbare dampwolken, maar bij verhitting kan het acroleïne produceren, een giftige chemische stof die de longen aantast.
  • Smaakstoffen: Van “aardbei” tot “blueberry muffin,” de aantrekkelijke smaken maken vapen populair onder jongeren. Maar bij verhitting kunnen deze stoffen omgezet worden in schadelijke chemicaliën die je longen direct beschadigen.
  • Formaldehyde: Een kankerverwekkende stof die vrijkomt bij hoge temperaturen en alom bekend is vanwege de schadelijke effecten.
  • Acetaldehyde: Ook aanwezig in sigarettenrook, deze stof is giftig en draagt bij aan celbeschadiging.
  • Benzeen: Een bekende oorzaak van leukemie en andere bloedkankers, en een van de meest giftige stoffen die vrijkomt bij vapen.

Illegale vapes: Een nog groter gevaar

Illegale vapes vormen een nog groter risico, omdat ze vaak worden geproduceerd zonder enige regulatie of controle. Dit betekent dat je letterlijk alles kunt inademen:

  • Zware metalen: Stoffen zoals lood, cadmium en nikkel zijn vaak aanwezig in illegale vapes. Bij inademing kunnen deze metalen zich ophopen in organen en daar onherstelbare schade veroorzaken.
  • Pesticiden en oplosmiddelen: Stoffen zoals aceton en methanol – normaal gesproken gebruikt in chemische processen – zijn in sommige vapes aangetroffen. Deze kunnen giftig zijn voor de lever en nieren.
  • Vitamine E-acetaat: Vaak gebruikt in illegale THC-vapes, is deze stof direct gelinkt aan ernstige longschade en zelfs sterfgevallen.
  • Synthetische drugs: Sommige illegale vapes bevatten synthetische cannabinoïden of andere drugsachtige stoffen, die onvoorspelbare en gevaarlijke reacties kunnen veroorzaken.
  • Onbekende chemische stoffen: Het grootste probleem met illegale vapes is de onbekendheid van de ingrediënten. Veel bevatten een mix van stoffen die nooit getest zijn op veiligheid.

Waarom vapen gevaarlijker kan zijn dan roken

Hoewel het algemeen bekend is dat roken dodelijke gevolgen heeft, ontwikkelt de schade door sigaretten vaak over tientallen jaren. Vapen daarentegen kan al binnen enkele maanden acute gezondheidsproblemen veroorzaken.

Dit verschil komt voornamelijk door de unieke samenstelling van vapedampen, die ultrafijne deeltjes en chemische stoffen bevatten die diep in het longweefsel kunnen doordringen.

  1. Ultrafijne deeltjes
    Vape dampen bevatten ultrafijne deeltjes die diep in de longen terechtkomen. Deze deeltjes kunnen ontstekingen veroorzaken en zijn verbonden aan acute schade aan het longweefsel. Onderzoek gepubliceerd in Tobacco Control toont aan dat vapen zware metalen zoals lood en cadmium bevat, die bij inhalatie schade toebrengen aan organen en weefsels.

  2. Chemische stoffen die niet in tabak voorkomen
    Stoffen zoals vitamine E-acetaat en acroleïne, die vaak voorkomen in vapes met THC, zijn direct gelinkt aan ernstige longschade. Een onderzoek in The New England Journal of Medicine beschrijft hoe vitamine E-acetaat bijdraagt aan het ontstaan van EVALI (E-cigarette or Vaping Use-Associated Lung Injury), een aandoening die al tientallen sterfgevallen heeft veroorzaakt.
  3. Acute gezondheidsproblemen
    Terwijl sigarettenrook teer bevat dat op lange termijn schadelijk is, bevatten vapedampen stoffen die een directer effect hebben. Klaplongen en ernstige luchtwegklachten worden vaker gemeld bij jongeren die vapen, zoals ook blijkt uit onderzoek door de CDC (Centers for Disease Control and Prevention).
  4. Specifieke risico’s bij jongeren
    Jongeren lopen een groter risico vanwege hun ontwikkelende longen. Ook is uit het rapport van Pediatrics gebleken dat nicotine in vapes de ontwikkeling van de hersenen bij jongeren kan beïnvloeden, wat hun afhankelijkheid en kwetsbaarheid voor andere schadelijke stoffen verhoogt.

Wat betekent dit voor jou?

Hoewel roken dodelijke gevolgen heeft, is het belangrijk te erkennen dat vapen op veel vlakken een directer en ernstiger risico vormt. De illusie dat vapen “gezond” is, heeft al veel mensen misleid. Het ontbreken van teer betekent niet dat vapes veilig zijn – de unieke samenstelling van chemische stoffen maakt ze op hun eigen manier net zo schadelijk, zo niet gevaarlijker.

Vapen lijkt misschien onschuldig, maar de feiten vertellen een heel ander verhaal. Het is tijd om bewuster te worden van wat je inademt en de impact die dit kan hebben op je lichaam. Deel deze informatie om anderen te waarschuwen en een gezondere keuze mogelijk te maken.

Hoe fabrikanten jongeren verleiden

Met kleurrijke verpakkingen en smaken zoals “bubblegum” en “watermeloen” richten vape-fabrikanten zich direct op jongeren. Dit heeft geleid tot een zorgwekkende stijging van vape-gebruik onder tieners, die vaak beginnen met vapen omdat het als onschuldig en minder schadelijk wordt gepresenteerd. Wat ze niet beseffen, is dat deze producten verslaving in de hand werken en hun gezondheid ernstig kunnen schaden.

Een gezond alternatief: droog vapen

Droog vapen, ook wel bekend als het verdampen van droge kruiden, is een gezonder alternatief voor traditioneel roken en het gebruik van e-sigaretten. In plaats van vloeistoffen of oliën te verdampen, verwarmt deze methode gedroogde kruiden tot het punt waarop de actieve bestanddelen vrijkomen als damp, zonder dat er verbranding plaatsvindt. Dit proces biedt verschillende voordelen:

Voordelen van droog vapen:

  1. Vermindering van schadelijke stoffen: Doordat er geen verbranding plaatsvindt, komen er aanzienlijk minder schadelijke stoffen vrij in vergelijking met roken. Dit vermindert de blootstelling aan toxines en kankerverwekkende stoffen die bij verbranding ontstaan.
  2. Betere smaakbeleving: Het verdampen van kruiden behoudt de natuurlijke smaken en aroma’s, wat resulteert in een zuiverdere en aangenamere ervaring voor de gebruiker.
  3. Efficiënter gebruik van kruiden: Vaporizers voor droge kruiden verwarmen het materiaal gelijkmatig, waardoor de actieve bestanddelen effectiever vrijkomen en er minder verspilling is.
  4. Controle over temperatuur: Veel moderne vaporizers bieden de mogelijkheid om de temperatuur nauwkeurig in te stellen, waardoor gebruikers de dampproductie en de vrijgekomen stoffen kunnen reguleren.
  5. Discretie: Droog vapen produceert minder geur en zichtbare damp dan traditioneel roken, wat het een discretere optie maakt voor gebruikers.

Geschikte kruiden voor droog vapen:

Naast cannabis zijn er verschillende andere kruiden die geschikt zijn voor droog vapen, elk met hun eigen unieke eigenschappen en voordelen:

  • Kamille: Bekend om zijn kalmerende effecten, ideaal voor ontspanning en het bevorderen van slaap.
  • Lavendel: Heeft een rustgevend aroma en kan helpen bij het verminderen van stress en angst.
  • Munt: Biedt een verfrissende smaak en kan de luchtwegen openen, wat helpt bij congestie.
  • Damiana: Traditioneel gebruikt als een mild afrodisiacum en voor het verbeteren van de stemming.
  • Valeriaanwortel: Bekend om zijn sedatieve eigenschappen, nuttig voor het bevorderen van slaap en het verminderen van nervositeit.

Kantekening van droog vapen

Het is belangrijk om te benadrukken dat, hoewel droog vapen een gezonder alternatief is voor roken, het niet zonder risico’s is. De gebruikte kruiden dienen van goede kwaliteit te zijn en de vaporizer moet goed onderhouden worden en correct gebruikt. Raadpleeg bij twijfel altijd een professional.

Wat kun je doen om jezelf en anderen te beschermen?

Bewustwording is de eerste stap naar een gezondere keuze. Hier zijn enkele praktische tips:

  1. Wees kritisch: Lees etiketten en informeer jezelf over de ingrediënten van producten die je gebruikt.
  2. Vermijd commerciële vapes: Kies liever voor natuurlijke alternatieven of droog vapen als je een veilige optie zoekt.
  3. Praat met jongeren: Veel tieners beseffen niet hoe schadelijk vapen is. Open een gesprek en deel de feiten.
  4. Raadpleeg een arts: Heb je al klachten door vapen? Wacht niet en bespreek je situatie met een professional.

Conclusie: de keuze is aan jou

Vapen wordt vaak gezien als een moderne oplossing voor roken, maar het is allesbehalve onschuldig. De verborgen gevaren, van giftige stoffen tot acute gezondheidsklachten, maken het een sluipmoordenaar die onze gezondheid in gevaar brengt. Kies bewust, vermijd de risico’s, en deel deze kennis om ook anderen te beschermen.

Ontdek meer gezonde inzichten!

Als je jouw fysieke en mentale welzijn op de eerste plaats wilt zetten, dan is onze Leef Bewust Nederland Gezondheidsschool wellicht interessant voor jou.

Vind je deze informatie waardevol?

Deel dit artikel dan via de onderstaande knoppen op social media, zodat ook jouw vrienden en familie toegang krijgen tot deze kostbare inzichten. Samen kunnen we een gezonder Nederland opbouwen, want vergeet niet: ‘Jij bent je eigen beste dokter’!